Opbouw van de wijnstok

24 juni 2023

De wijnstok kan worden onderverdeeld in verschillende delen: de wortels, stammen, scheuten, bladeren en trossen. Deze afbeelding (bron: wijnbouwschool.nl) laat een gedetailleerde weergave zien van de verschillende onderdelen van een wijnstok.

Onderdelen van de wijnrank

De groeitip is de punt aan het uiteinde van een scheut waar de groei plaatsvindt. Het is het meest actieve gedeelte van de plant en bevindt zich aan het einde van de jonge scheuten.
De hechtrank is een kronkelige structuur die zich uitstrekt vanuit de stengel of scheut van de wijnstok. Het dient om de wijnstok te hechten en vast te houden aan ondersteunende structuren, zoals draden, hekken of andere planten.
De internodie is het deel van de stengel tussen twee bladeren of knopen. Het is een segment van de stengel dat groeit tussen de knooppunten waar de bladeren, knoppen of bloemtrossen zich bevinden.
Het blad speelt een belangrijke rol bij de fotosynthese, waarbij zonlicht wordt omgezet in energie voor de plant.
Een nodie, ook wel oog genoemd, is een kleine, uitstekende knop op de stengel van de wijnstok. Deze knop kan uitgroeien tot een nieuwe scheut, rank of zijtak.
De bloemtros is een cluster van bloemen die zich ontwikkelt op de wijnstok. Veel mensen hebben geen idee hoe bloemen van de druif eruit zien, omdat de bloemen van de druif heel klein zijn en er onopvallend uitzien. Deze bloemen vormen uiteindelijk druiventrossen. Ze spelen een cruciale rol bij de voortplanting en de vorming van druiven.
Een 1-jarige vruchtscheut is een scheut die in het huidige groeiseizoen is ontstaan en waarop zich druiventrossen bevinden of zullen ontwikkelen. Deze scheuten zijn jong en flexibel en dragen vruchten.
Het 3-jarig hout zijn de takken of scheuten die in het derde jaar zitten na hun initiële groei. Deze takken hebben over het algemeen geen vruchten meer, maar kunnen nog steeds bladeren dragen.
Het 4-jarig hout verwijst naar de takken of scheuten die in het vierde jaar zitten na hun initiële groei. Op dit punt hebben ze meestal geen vruchten of bladeren meer en beginnen ze te verouderen.
Het 5-jarig hout verwijst naar de takken of scheuten die in het vijfde jaar zitten na hun initiële groei. Op dit punt zijn ze meestal volledig verouderd.
Een Cordon is een horizontale gesteltak of zijtak van de wijnstok die wordt gebruikt om de scheuten te ondersteunen en de groei van de wijnstok te leiden. Het cordon wordt vaak aan een draad bevestigd en kan meerdere jaren meegaan.
De stam van de wijnstok is het centrale deel van de plant dat de verschillende takken en scheuten draagt. De stam geeft stevigheid aan de wijnstok en speelt een belangrijke rol bij het transporteren van water, voedingsstoffen en suikers door de plant.

Bij oudere wijnstokken wordt de stam dikker en sterker. Het kan verticale scheuren en schorsvorming vertonen, wat bijdraagt aan de kenmerkende uitstraling van oudere wijnstokken.
De entplek is het punt op de wijnstok waar een ent (het bovengrondse deel van de plant) is verbonden met de onderstam (het ondergrondse deel van de plant).
De onderstam is een belangrijk onderdeel van de wijnstok. Het heeft invloed op de groeikracht, weerstand tegen ziekten en plagen. Verschillende onderstammen worden gebruikt om gewenste eigenschappen te bevorderen, zoals droogtetolerantie, ziekteresistentie of groeikracht, afhankelijk van de specifieke omstandigheden in de wijngaard.

Wijnbouwers kiezen de onderstam zorgvuldig op basis van factoren zoals bodemtype, klimaat, gewenste opbrengst en gewenste wijnstijl.
Het 2-jarig hout zijn de scheuten of takken die het afgelopen jaar zijn gegroeid en nu in het tweede jaar zitten. Ze hebben geen vruchten, maar wel zijtakken en blad.
De loofwand is het geheel van bladeren en scheuten aan de wijnstok. Het vormt de "muur" van bladeren die de druiven en de rest van de plant beschermt tegen de zon, regen en wind. De loofwand is verantwoordelijk voor het opvangen van zonlicht en het uitvoeren van fotosynthese, wat essentieel is voor de groei en rijping van de druiven.

Waarom willen we dit weten?

Een goed begrip van de opbouw van de wijnstok stelt wijnbouwers in staat om de juiste teelt- en verzorgingspraktijken toe te passen. Ze kunnen de groei en ontwikkeling van de wijnstokken optimaliseren door bijvoorbeeld de juiste snoeimethoden toe te passen.

De opbouw van de wijnstok, inclusief aspecten zoals de bloeiwijze, de bladeren en de vruchtscheuten, heeft invloed op de uiteindelijke kwaliteit en kenmerken van de druiven en de resulterende wijn.

Door de opbouw van de wijnstok te begrijpen, kunnen wijnmakers beter inspelen op het terroir van een bepaald gebied en de optimale omstandigheden creëren voor het produceren van hoogwaardige wijnen.

Kennis over de opbouw van de wijnstok geeft je inzicht in het groeiproces van druiven en de complexiteit van wijnproductie. Het verrijkt je kennis en helpt je om wijnen beter te waarderen en de invloed van de wijnstok op de smaak en kwaliteit te waarderen.